De Elzas, of d’Alsace, of toch Elsass…

Kijk, wij van WAT houden van eigenwijze, eigenzinnige regio’s die eigenlijk niet zoveel hebben met hun huidige moederland. Regio’s met een eigen geschiedenis, een eigen cultuur, en eigen verhaal. En dan hebben we met de Elzas natuurlijk een zeer eigengereide regio bij de hand. Ooit door Julius Caesar bij Germania ingedeeld, en nu Frans grondgebied; en in die tussenliggende eeuwen afwisselend Frans (of Lotharingens) en Duits, er is menig oorlog over gevoerd. En dat dan weer om de grondstoffen, rijk aan metalen, goed voor veel dingen, maar met name voor het uitoefenen van macht.

Ach, Frans of Duits, van beide moet de Elzasser eigenlijk weinig hebben (maar eerlijk is eerlijk, nog het minst van dat Duits), en, zoals ze zelf zeggen, mocht het in Zwitserland goedkoper of aangenamer zijn, dan kiezen we voor Zwitserland; dat ligt natuurlijk ook op een steenworp, net achter de Jura.

De Elzas ligt tussen de Vogezen en het Zwarte woud, twee bergruggen die geologisch bij elkaar horen, een zo’n 300 miljoen jaar geleden in het Carboon gevormd uitgestrekt plateau (ook het Boheems plataeu (Oost Oostenrijk) hoorde hierbij) van granieten en gneiss, keihard kristallijn gesteente. In de warmere periodes hierna werden sedimenten van bontzandsteen, kalksteen en mergel afgezet. Zo’n 50 miljoen jaar werden de Vogezen en het Zwarte Woude door de vorming van de Alpen ‘gespelten’, waarbij de Rijnslenk zich vormde, en de ruggen van de Vogezen en het Zwarte Woud enigszins scheef werden gedrukt.

Zie daar, de zeer gevarieerde lappendeken aan ondergronden in de Elzas, deels reden voor al die verschillende metaalertsen die redelijk eenvoudig te winnen waren, maar ook reden voor de vele verschillende terroirs voor wijn, die over slechts 50 meter kunnen wisselen. In de wijngaarden worden13 verschillende geologische formaties onderscheiden (zie www.vinsalsace.com), en aan de voet van de Vogezen is het een ratjetoe aan kristallijn (gneiss), kalk, mergel, bontzandsteen en gipsmergel.

En daar zijn we dan bij de wijnbouw, samen met de ooievaar, de houten vakwerkhuisjes en die rare ambivalente houding jegens Frans of Duits, het hart van de Elzasser cultuur. De Elzas is een wijngebied waar al sinds de Romeinse tijd wijnbouw plaatsvindt. Beschut door de Vogezen en het Zwarte Woud tegen Atlantische invloeden én oosterse kou, is het een relatief warm en stabiel gebied. Elzasser wijnen zijn vrijwel uitsluitend monocépages, vernoemd naar de druif waarvan hij gemaakt is. In de Elzas kent men de vier edelen, de Riesling, de Gewürztraminer, de Pinot en Gris en de Muscat a petit grains; alleen hiervan mogen Grand Cru’s gemaakt worden.

Daarnaast worden Sylvaner, Pinot Blanc en Pinot Noir veel verbouwd, en kleine hoeveelheden Chasselas, Auxerrois, Chardonnay en Klevener de Heiligenstein om te gebruiken als additief in de Crémants d’Alsace.

En ja, als je dan in de Elzas bent, pak de fiets en kruis door de wijnstadjes en langs wijngaarden, golvend landschap met af en toe een pittige klimmetje, en als je echt de uitdaging wil fiets je even door de Vogezen in…..

In de Elzas hebben wij twee wijnhuizen geselecteerd, beiden met een lange traditie en een vernieuwende mentaliteit, wat tot prachtige wijnen van hoge kwaliteit leidt.